Cách đây 50 ngày, chúng ta đã mừng lễ Chúa Giêsu sống lại, và thứ Năm tuần trước, Chúa Giêsu lên trời. Trước khi xa lìa các môn đệ, Người đã nói: "Anh em sẽ nhận được sức mạnh của Thánh Thần khi Người ngự xuống trên anh em. Bấy giờ anh em sẽ là chứng nhân của Thầy tại Giêrusalem, trong khắp các miền Giuđê, Samari và cho đến tận cùng trái đất" (Cv 1,8).
Chính hôm nay Chúa Thánh Thần hiện xuống. Hôm nay Chúa Giêsu thực hiện lời hứa và ban Thánh Thần cho chúng ta. Đó là biến cố chính yếu của thánh lễ hôm nay: Chúa Thánh Thần đã được hứa ban, Người tới, Người hiện diện đó và Người hoạt động.
Chính hôm nay Chúa Thánh Thần hiện xuống. Hôm nay Chúa Giêsu thực hiện lời hứa và ban Thánh Thần cho chúng ta. Đó là biến cố chính yếu của thánh lễ hôm nay: Chúa Thánh Thần đã được hứa ban, Người tới, Người hiện diện đó và Người hoạt động.
Nhưng Chúa Thánh Thần là ai? Người từ đâu tới? Người làm gì? Người đi đâu? – Đó là những câu hỏi xuất hiện trong đầu óc ta, khi ta được nghe nói về Người.
Trong Kinh Tin kính, Giáo Hội tuyên xưng "Tôi tin kính Đức Chúa Thánh Thần là Thiên Chúa và là Đấng ban sự sống". Là Thiên Chúa, đồng bản tính với Ngôi Cha và Ngôi Con, nên Người là Đấng vô hình. Không ai trông thấy Người được. Chúng ta chỉ có thể nhận ra sự hiện diện của Người qua những dấu chỉ và qua những tác động. Kinh Thánh đã dùng nhiều hình ảnh để diễn tả tác động của Người.
Các hình ảnh
Bài sách Tông đồ Công vụ kể: "Bỗng từ trời phát ra một tiếng động, như tiếng gió mạnh ùa vào đầy cả căn nhà, nơi họ đang tụ họp. Rồi họ thấy xuất hiện những hình lưỡi giống như lưỡi lửa tản ra đậu xuống từng người một. Và ai nấy đều được tràn đầy ơn Thánh Thần" (Cv 2,2-4).
Ba hình ảnh được nêu lên đây: lưỡi, lửa và gió.
Lửa: Tác dụng của lửa là tẩy uế, soi sáng và sưởi ấm (vài ví dụ: ta dùng lửa để đốt rác, thắp đèn, sưởi ấm).
Trên bình diện thiêng liêng, Chúa Thánh Thần thanh luyện mọi tội lỗi chúng ta, soi sáng cho ta biết chân lý, nung nấu trái tim để chúng ta yêu mến Thiên Chúa.
Chúa Giêsu thường nói đến "Thần Chân Lý", là vì Chúa Thánh Thần đóng vai trò soi sáng đó.
Lưỡi: Rồi ta thấy lửa xuất hiện trên các tông đồ dưới hình thức những cái lưỡi: điều đó có nghĩa Chúa Thánh Thần ban cho các tông đồ ơn thượng trí hiểu biết minh mẫn về mầu nhiệm Thiên Chúa, đồng thời ơn lợi khẩu. Lưỡi là bộ phận phát âm. Qua hình ảnh ấy, thánh Luca ngụ ý rằng Chúa Thánh Thần ban cho các tông đồ khả năng rao giảng Lời Chúa.
Gió: Hình ảnh gió được làm nổi bật trong phụng vụ hôm nay. Trong tiếng Do Thái, "Ruah" có nghĩa là gió, không khí, hơi thở. Tiếng Việt bây giờ dịch là "Thần Khí", "Thánh Khí". Thánh Thần là hơi thở của Thiên Chúa.
Trong bài Tin Mừng, Chúa Giêsu thổi hơi trên các tông đồ và nói: "Anh em hãy nhận lấy Thánh Thần" (Ga 20,22).
Trong cuộc đàm đạo với ông Nicôđêmô, Chúa Giêsu đã dùng hình ảnh gió (hay khí) để nói về Chúa Thánh Thần: "Gió muốn thổi đâu thì thổi; ông nghe tiếng gió, nhưng không biết gió từ đâu đến và thổi đi đâu. Ai bởi Thần Khí mà sinh ra thì cũng vậy" (Ga 3,8).
Quả thực, ta không thấy được không khí, nhưng nó rất cần cho sự sống. Con người có thể nhịn ăn chừng hai tháng, nhịn uống chừng hai tuần, nhưng không thể nhịn thở quá... 10 phút.
Chúa Thánh Thần là hơi thở của Chúa Giêsu Phục Sinh. Hơi thở ấy, Chúa Giêsu chuyển thông cho Giáo Hội, để Giáo Hội sống chính đời sống của Người, đời sống làm con cái của Thiên Chúa.
Tác động của Chúa Thánh Thần
Các hình ảnh lửa và gió (hay không khí) gợi lên cho chúng ta tác động của Chúa Thánh Thần trong Giáo Hội: đó là thanh luyện và thông ban sự sống.
Trên bình diện cá nhân
Chúa Thánh Thần thanh luyện mỗi tâm hồn khỏi mọi tội lỗi và làm cho trở nên chi thể của Chúa Kitô và là con cái của Chúa Cha. Thánh Gioan nhấn mạnh tới vai trò của Chúa Thánh Thần trong mỗi tâm hồn. Sau khi ban Thánh Thần rồi, Chúa Giêsu nói với các môn đệ: Các con tha tội cho ai, tội người ấy được tha. Ơn tha tội phát xuất từ sự hiện diện của Chúa Thánh Thần mà Giáo Hội thông ban qua bí tích Rửa tội và Hòa giải. Chính qua hai bí tích ấy mà mỗi người được giao hòa với Thiên Chúa, được trở thành một tạo vật mới để sống một đời sống mới.
Trên bình diện tập thể
Ta có thể nói tác động của Chúa Thánh Thần lại dễ nhận thấy hơn nữa: Đó là đoàn kết loài người lại. Khía cạnh này được thánh Luca và thánh Phaolô làm nổi bật. Trong bài đọc I, thánh Luca nói Chúa Thánh Thần ngự xuống, các dân tộc thuộc các vùng đất khác nhau, thông cả với nhau. Ngày xưa tại Babel, tội lỗi đã chia rẽ loài người làm cho mỗi người nói một thứ tiếng. Nay Chúa Thánh Thần thiết lập lại sự đoàn kết.
Thật là một biến cố kỳ diệu, làm cho những người hiện diện đó phải ngạc nhiên và tự hỏi: “Những người đang nói đó không phải là người Ga-li-lê cả ư? Thế sao mỗi người chúng ta lại nghe họ nói tiếng mẹ đẻ của chúng ta?” (Cv 2,8).
Đó mới chỉ một khởi điểm: họ có thể hiểu nhau.
Thánh Phaolô (Bài đọc II) còn cho ta một kinh nghiệm sâu sắc hơn, điều mà thánh Tông đồ đã nhận thấy ở Côrintô: Các tín hữu dưới tác động của Chúa Thánh Thần đã trở thành Nhiệm thể của Đức Kitô; Giáo Hội là một thân mình trong đó mỗi người tuy có ân điển riêng, nhưng đều làm việc để mưu ích chung, để xây dựng cho nhau.
Hôm nay Chúa Thánh Thần, hơi thở của Chúa Giêsu Phục sinh, đang hoạt động trong Giáo Hội, trong cõi lòng thâm sâu của mỗi người cũng như trong các cộng đoàn: Người hiện diện đó để tái tạo mỗi tâm hồn, đổi mới con tim của mỗi người, đồng thời quy tụ chúng ta lại trong một niềm tin vào Đức Giêsu Kitô là Thủ lãnh, vào một Thiên Chúa là Cha của mọi người. Bổn phận của ta là phải biết ơn. "Biết ơn" có hai nghĩa:
- Trước hết là biết nhìn nhận ơn Chúa Thánh Thần trong chúng ta cũng như nơi những người khác. Chúa Thánh Thần chính là tặng phẩm cao trọng nhất mà Thiên Chúa ban cho ta. Người đến qua nhiều dấu chỉ, nhất qua 7 bí tích.
- Sau nữa là tạ ơn Chúa Cha. Đấng đã ban cho ta Chúa Thánh Thần qua trung gian Đức Giêsu Phục sinh.
Nhờ thái độ đó, hơi thở của Đức Kitô sẽ nuôi sống chúng ta, biến đổi chúng ta và dẫn đưa chúng ta đến cõi vinh quang bất diệt.
Lm Norberto